بررسی نقش یادگیری اجتماعی در تقلب علمی میان دانشجویان دانشگاه هرمزگان

دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی به عنوان پدیده ای از مدرنیته، دانش لازم را برای توسعه همه جانبه ی جامعه فراهم می آورند. یکی از مسائلی که می تواند در کارکردهای این نهادهای آموزشی اختلال ایجاد کند، پدیده تقلب علمی به مثابه رفتاری انحرافی است. نظریه یادگیری اجتماعی ایکرز به عنوان چهارچوب نظری این تحقیق انتخاب و بر مبنای آن مدل ساختاری ای که روابط علّی بین متغیرهای مکنون را مشخص می کند تدوین شد. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. جمعیت تحقیق شامل کلیه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه هرمزگان در سال تحصیلی 93-92 می باشند که 410 نفر به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرارگرفته اند. برای توزیع پرسشنامه روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب مورداستفاده قرار گرفت. توصیف متغیر وابسته نشان می دهد که در مجموع، رفتارهای متقلبانه علمی (تقلب در امتحان، تقلب در تکالیف درسی، سرقت علمی، جعل علمی، تحریف علمی، تسهیل تقلب برای دیگران) در میان دانشجویان به میزان 4/97 درصد شیوع دارد، به گونه ای که تنها 6/2 درصد (11 نفر) اظهار کرده اند که اصلا تقلب علمی نداشته اند. بر اساس تحلیل آزمون مدل ساختاری تحقیق، برازش داده های مشاهده شده با مدل نظری تحقیق تأیید شد. اثر متغیرهای پیوند افتراقی، تعاریف، عکس¬العمل و پاداش بر تقلب علمی معنادار بودند؛ درحالی که اثر متغیرهای تشویق، باز¬دارندگی و تقلید معنادار نبودند. درنهایت، نتایج نشان می دهد که نظریه یادگیری اجتماعی قادر به تبیین تقلب علمی است و قابلیت تبیین این نظریه، هم برای دانشجویان پسر و هم برای دانشجویان دختر مورد تأیید واقع شد.